Wanneer is er sprake van kurk in wijn?

Wanneer u een wijn opent en u een nare geur aantreft die de wijn ondrinkbaar maakt, dan heeft u mogelijk te maken met een wijn die ‘kurk’ heeft. Het gaat hier niet daadwerkelijk over deeltjes kurk die in de wijn drijven, maar in de meeste gevallen gaat het om de chemische verbinding 2, 4, 6,- trichlooranisol, ook wel TCA genoemd. Het beïnvloedt de wijn waardoor een muffe geur en smaak ontstaan. De geur doet vaak denken aan een vochtige kelder of nat karton.

TCA is ontstaan doordat men vroeger hout en kurk met chloor, als antimicrobieel middel, heeft behandeld. De fenolische bestanddelen van het hout gaan met chloor een chemische verbinding aan waardoor trichloorfenolen ontstaan. Sommige schimmels, die in de wijnkelder aanwezig kunnen zijn, zetten deze trichloorfenolen om in 2, 4, 6,-trichlooranisol, TCA. Men heeft kurkeiken met pesticiden, insecticiden en fungiciden behandeld. Deze bevatten ook chloor als bestanddeel en helaas zijn deze sporen nog steeds aanwezig in de bodems, ondanks dat men is gestopt met het gebruik hiervan. Hout is natuurlijk ook veelvuldig aanwezig in wijnkelders, wat het weren van de TCA nog lastiger maakt.

Helaas is ‘kurk’ nog steeds een van de meest voorkomende wijnfouten. Er wordt veel onderzoek naar gedaan, maar het uitbannen blijkt zeer complex omdat er meerdere stoffen en factoren bijdragen aan de besmetting. Toch blijft men naar effectieve methoden zoeken om de infectie te voorkomen. Men kijkt bijvoorbeeld naar alternatieven voor kurkafsluiting zoals de schroefdop, een kunststof kurk of de glazen vinolok. Kurkproducenten als Diam en Amorim ontwikkelen op een hoogwaardige manier kurken. Hygiënisch werken in de wijnkelder is hierbij van groot belang. Hopelijk wordt een wijn met ‘ kurk’ dan echt iets van vroeger.

Ook kan een muffe smaak in wijn veroorzaakt worden door een onjuiste manier van opslaan of transport, slechte omstandigheden tijdens het bottelen of slordig werken in de wijnkelder tijdens het vinificatieproces.
Soms kan het zo zijn dat de top van een kurk wat schimmel aan de buitenzijde bevat, dit zal geen effect hebben op de kwaliteit van de wijn.