Van de Barcelona Wine Week naar het hart van Montsant: een bezoek aan Celler Pascona

Geschreven door: Isabel Ruesen, inkoper bij De Bruijn in Wijnen

Het begin van het jaar is altijd de tijd van de wijnbeurzen. Eind januari was ik met mijn collega’s Robert en Laurent in Montpellier voor Millésime Bio, enkele dagen later vloog ik naar Barcelona voor de Barcelona Wine Week. Een grote, goedbezochte beurs waar enkel Spaanse producenten staan. De uitgelezen gelegenheid om onze Spaanse producenten te ontmoeten, met ze bij te praten en de nieuwe jaargangen te proeven. Zo maakte ik eindelijk kennis met Tom Puyaubert van Bodegas Exopto en proefde ik de nieuwe jaargang Albariño Ledes van Bodegas Monte Pío.

Een van de nieuwste toevoegingen aan ons assortiment, Celler Pascona, ontbrak echter op de beurs. Door extreme weeromstandigheden in 2023 in de Montsant-regio hadden zij bijna 50% minder productie dat jaar. Minder druiven betekent minder wijn om te verkopen, dus besloten zij de beurs over te slaan. Mijn contactpersoon David Puertas stelde echter voor om aansluitend aan de beurs een bezoek te brengen aan het domein, zodat we toch kennis konden maken. En zo stond er op 6 februari om 8 uur ’s ochtends een huurauto op mij te wachten en reden we, samen met de importeur uit China, 150 kilometer naar het zuidwesten richting het heuvelachtige Montsant.

De DO Montsant is nog relatief jong: tot 2001 maakte het deel uit van het productiegebied van DO Tarragona. Montsant wilde zich namelijk onderscheiden van de bredere DO Tarragona vanwege de unieke klimatologische en geografische kenmerken van Montsant en zijn historische wijnbouwtradities. Montsant ligt als een soort hoefijzer om de DOCa Priorato heen – sommigen vergelijken het ook wel een spiegelei: Priorat is de dooier, Montsant het eiwit. Het wijngaardareaal van DO Montsant beslaat een kleine 2000 hectare, net als in Priorat met name beplant met oude stokken grenache (garnatxa) en carignan (carinyena). Montsant heeft echter meer gevarieerde bodems en iets minder extreme groeicondities. Op de Barcelona Wine Week proefde ik de wijnen van ons wijnhuis Gratavinum uit Priorato al: prachtige, intense en complexe rode wijnen. Ik keek ernaar uit om de wijnen van Celler Pascona hiermee te vergelijken.

Bij aankomst aan het domein stond eigenaar Toni Ripoll ons samen met zijn hond Pintxo (de mascotte van het domein) op te wachten (leuk om te weten: Pintxo heeft zijn eigen Instagram-pagina). En, niet onbelangrijk: het zonnetje was ook van de partij! We voelden echter direct dat het wat kouder was dan in Barcelona, de winterjas was nog hard nodig. We bleken in Falset te zijn, het productiecentrum van Montsant en de op één-na-koelste subzone van de regio. De bergen vormen een barrière tussen de zee en het binnenland en de wijngaarden in Falset zijn hooggelegen (tot 700 meter boven zeeniveau), wat leidt tot een groter verschil tussen dag- en nachttemperatuur. Met de jas aan en de zonnebril op kregen we een tasje met een wijnglas omgehangen: het was tijd voor Walking Pascona - wandelen naar de wijngaarden, en bij elke wijngaard de wijn proeven die daar wordt gemaakt.

Celler Pascona heeft in totaal 20 hectare wijngaarden met een hoogteverschil van 80 meter. De bodems en druivensoorten variëren. Celler Pascona heeft naast de bekende rode druivensoorten (cariñena en garnacha) ook witte druiven aangeplant als macabeu, garnatxa blanca en muscat. De bodems variëren; er is veel klei, maar de hogere wijngaarden hebben graniet en ook llicorella, een specifieke leisteensoort waar Priorato beroemd om is.

La Germana

We beginnen met de witte wijn La Germana, met als basis Garnatxa Blanca. La Germana betekent “de zus”, en is een eerbetoon aan de zus van Toni. De macabeu zorgt voor structuur en kracht, de Muscat de Frontignan voegt een parfumachtige toets en frisheid toe. De druiven komen van oude stokken geplant in een terroir met rivierkeien. De wijn komt jeugdig over en krijgt geen houtrijping. De 2024 heeft een mooie frisheid in de afdronk, te danken aan het relatief koele klimaat.

Lo Noi del Sac

Via de rosé Trencaclosques komen we bij Lo Noi del Sac: een Blanc de Noirs van Merlot, ook van kleibodem. De wijn is aromatisch, iets rokerig en heeft meer body, is breder. De zuren houden hem levendig. Ook deze wijn krijgt geen hout en heeft dezelfde kleur als de gespierde man op het etiket. Echt een wijn om (al dan niet met zo’n gespierde man) te drinken naast een mooi gerecht, het is een echte gastronomische wijn. De naam van de wijn is gebaseerd op de oude legende van “de Man met de Zak”, die met een jutenzak door de straten dwaalde om ongehoorzame kinderen mee te nemen.

Cor de Granit

We gaan door met Cor de Granit 2024. De 2022 was binnen een mum van tijd uitverkocht bij ons en in 2023 is deze wijn niet gemaakt. Ik was dus heel blij om de nieuwste jaargang, die rond mei verwacht wordt, al te kunnen proeven. En hij was weer fantastisch! De wijn rijpt op nieuw hout maar dit hout wordt niet getoast, omdat Toni geen “make-up” op zijn wijnen wil. 2024 was een warm jaar, wat te zien is aan de 14,5% alcohol, maar de wijn combineert een mooie puurheid met een goede body. Cor de Granit wordt grotendeels of geheel gemaakt van garnatxa blanca afkomstig van granieten bodems en wordt niet gefilterd. De naam is een speling met de naam Roc (middelste zoon van de eigenaren) en de granietbodem van de wijngaard.

Dan is het tijd voor de rode wijnen. We beginnen met Kai, een wijn van syrah, voordat we naar “onze” Pascona Classic gaan. Dit is typisch Montsant (vandaar ook de naam “Classic”): een blend van garnatxa en carinyena. De wijn krijgt 12 maanden hout en heeft veel rood fruit, specerijen en mooie zuren! Het is een beetje in de stijl van goede Beaujolais. Deze wijn is een eerbetoon aan de eerste eigen productie van Celler Pascona, nu 25 jaar geleden, en is een combinatie van traditioneel wijnmaken en moderne invloeden. De granieten bodem zorgt voor mineraliteit en complexiteit. Al met al: een prachtige wijn met body en een frisse levendigheid.

Maria Ganxa

Via fruitmandje Lo Petitó gaan we naar Maria Ganxa. Een elegante wijn van 100% carinyena van oude stokken op een kleibodem, wat bijdraagt aan de complexiteit en diepte. De maceratie en fermentatie vinden plaats in grote tanks van 5000 liter met 5-8 dagen pigeage om extra kleur en smaak uit de schillen te halen. Dit alles wordt gevolgd door 3 maanden rijping op RVS. Het resultaat is een aromatische neus met rood fruit, florale tonen en een mooie kruidigheid. Maria Ganxa is superslank en doet een beetje aan cabernet franc denken. Ook deze wijn is verwijst naar een legenda: Maria Ganxa was een heks die in het dorpje Falset zou rondzwerven.

Ook in Montsant: llicorella!

Zonder dat ik er erg in had, zijn we een stukje geklommen. De hoogste wijngaarden van Pascona liggen 80 meter hoger dan de lagere, en het is duidelijk dat de bodem hier anders is. De hogergelegen wijngaarden van Pascona bestaan namelijk deels uit llicorella! Ik wist dat Priorato hierom bekend stond, maar was me er niet van bewust dat deze bodemsoort ook in Montsant voorkomt. Llicorella bestaat uit verweerd leisteen en kwartsiet en houdt overdag warmte vast om ’s nachts weer af te geven. Dat is dus gunstig in deze koele subzone. Toni laat zien dat llicorella uit dunne laagjes bestaat die gemakkelijk afbreken, waardoor de wortels er makkelijk doorheen kunnen. Het is een zeer mineralig gesteente wat bijdraagt aan complexere smaakprofielen.

Een smaakvolle afsluiting

We sluiten de wijnwandeling af met La Mare en Lo Pare de Pascona: de vader en de moeder. Met een slokje Lo Pare in mijn hand kijk ik uit over en geniet ik van het prachtige landschap van Montsant.

Na de wandeling maken we kennis met de vrouw van Toni, Lidia. Samen rijden we naar het centrum van het dorpje en sluiten we het bezoek af met een lunch bij het charmante restaurant Quinoa (Carrer de Miquel Barceló, 29). Toni had nog wat flessen in zijn tas, die naast de lokale gerechten (tortilla en llonganissa) goed tot hun recht kwamen. Wat een prachtige laatste dag in Spanje, ik kom hier zeker terug! Met veel dank aan David Puertas voor het mogelijk maken en aan Toni en Lidia voor de gastvrijheid en de fantastische dag.

Over Isabel Ruesen

Isabel is een francofiel in hart en nieren, maar inmiddels hebben ook Spaanse wijnen haar hart veroverd. Na een studie Frans (deels in de Loire) werd haar liefde voor wijn aangewakkerd. In 2021 bracht ze met oud-studiegenoot Laura een wijnreisgids uit over de Elzas en maakte ze van haar hobby haar werk: ze werkt nu met veel plezier als inkoper bij De Bruijn in Wijnen.